Microsoft Excel - arkusz kalkulacyjny.

• dane (liczby i tekst)
• obliczenia
• wizualizacje wyników obliczeń w postaci wykresów

Oto okno programu Excel:

 
 

Wprowadzanie danych do arkusza.

• tekst
• liczby (w tym datę i czas)

Ćwiczenie 45

Uwaga: datę należy wpisywać w takim formacie jaki ustalono w "Panelu kontrolnym" Windows;
zazwyczaj jest to format:
        dzień/miesiąc/rok
jeśli wprowadzimy datę nieprawidłowo to zostanie potraktowana jak tekst !!!

Ćwiczenie 45a

Jednak nie wprowadzaj ich "ręcznie" !!!;
wpisz tylko czerwony napis, zaznacz myszą wprowadzony napis (napisy), "złap" za symbol w prawym dolnym rogu:

i przeciągaj w dół; Excel automatycznie domyśli się o co Ci chodzi !.
Podobnie zrób z napisem "Styczeń".
 

Formatowanie komórek arkusza.

Prawym guzikiem myszy klikamy na komórce, otwiera się menu kontekstowe, wybieramy opcję "Formatuj komórki ..."

Możemy zadecydować:
* w jakim formacie mają być wyświetlane liczby (np ile miejsc po przecinku pokazywać),
* jak mają być wyświetlane daty i czas,
* o obramowaniach komórek,
* o czcionkach ... i bardzo wielu innych rzeczach

Ćwiczenie 45b

Wstawianie/usuwanie kolumn i wierszy.

Ćwiczenie 45c

Formuły (=wzory matematyczne).

[nagłówek kolumny][nagłówek wiersza]

Przykłady adresów komórek:

A1
H100
AB1230

W odpowiednim miejscu arkusza widzimy zawsze adres bieżącej komórki.
 
..................................................

Do komórek można wprowadzać formuły (czyli wyrażenia matematyczne),
w których odwołujemy się do innych komórek poprzez ich adres ...

Przykłady formuł:

=A1+B1+C1
=2*A1+(AA10-AA11/2)*C10

=A1+A2+A3

... to w komórce B3 zobaczymy liczbę 6 (=wartość tej formuły).

??? jak wpisywać formuły żeby nie zostały potraktowane jak dane tekstowe ?
Odp: formuły zaczynają się od znaku "=" !

Formuły mogą zawierać funkcje (arkuszowe);
funkcje te mają argumenty którymi mogą być:

• stałe (liczby lub napisy w cudzysłowach)
• formuły (bez znaku "=")
• adresy komórek
• adresy zakresów komórek

Zakres komórek to prostokątny zbiór komórek arkusza;
adres zakresu komórek ma następującą postać:

[adres lewej/górnej komórki]..[adres prawej/dolnej komórki]
    lub
[adres lewej/górnej komórki]:[adres prawej/dolnej komórki]

Na poniższym rysunku zaznaczony zakres komórek ma adres B4..E9

Przykłady formuł z funkcjami:

=SUMA(B4:E9)+F6+1
        wartość tej formuły to suma liczb z zakresu B4:E9 + wartość komórki F6 + 1
        funkcja SUMA oblicza sumę liczby z zakresów i/lub komórek podanych jako argumenty
=SUMA(B4:E9; D5:F11; F6)
        wartość tej formuły to suma liczb z zakresu B4:E9 + suma liczb z D5:F11 + wartość komórki F6
        (zauważ że niektóre komórki są liczone dwukrotnie !)
=SUMA(B4:E9; F10:G20; F6)+A1*A2
=LITERY.WIELKIE(A1)
        zamienia litery tekstu na "wielkie"
=LITERY.WIELKIE("qwe")
        w komórce widzimy napis QWE
=JEŻELI(A2=100; SUMA(B5:B15)+5; "A2 jest różne od 100")
        funkcja warunkowa; jeżeli warunek się zgadza jest zwracana SUMA(B5:B15)+5
        jeżeli się nie zgadza jest zwracany napis "A2 jest różne od 100"

Zadanie 46

Obliczanie sumy sprzedaży i średniej wykonaj przy pomocy odpowiednich funkcji (SUMA(), ŚREDNIA());
Zaobserwuj jak Excel stara się pomagać przy wprowadzaniu argumentów funkcji ! (patrz Wskazówka).

Wskazówki:
Podczas wprowadzania formuły klawisz F2 przełącza między trybami:
* edycji - "ręczne" poprawianie tekstu formuły;
* wprowadzania - wizualne wprowadzanie adresu komórki lub zakresu komórek; najpierw najechać bieżącą komórką na lewy górny róg zakresu, nacisnąć Shift i poszerzyć zakres.
Jest też pokazywana "pomoc" co do argumentów funkcji !.
Wpisywanie formuły zacząć od znaku "=".

Zaobserwuj w powyższym zadaniu, że zmiana danych wejściowych (np sprzedaży w styczniu) powoduje natychmiastową zmianę obliczanych przez arkusz wartości czyli "sumy" i "średniej !.

Ćwiczenie 46a

Kopiowanie formuł.

Przemieszczanie i kopiowanie formuł wykonuje się poprzez schowek ...

1. Najpierw należy wybrać (zaznaczyć) komórki.
2. Jeśli chcemy kopiować to nacisnąć Ctrl+C [<=> kopiuje wybrane komórki do schowka].
3. Jeśli chcemy przemieszczać to nacisnąć Ctrl+X [<=> kopiuje wybrane komórki do schowka].
4. Postawić bieżącą komórkę na docelowej komórce i nacisnąć enter (lub Ctrl+V) [<=> wkleja zawartość schowka].

Definicja: komórka źródłowa formuły to komórka do której się odwołujemy w formule poprzez adres
(np: formuła =A1+A2+123+SUMA(B1:B10) ma dwie komórki źródłowe A1 i A2 oraz zakres źródłowy B1:B10)

??? Co się dzieje z formułami podczas przemieszczania ?
Odp: adresy komórek i zakresów źródłowych mogą się zmienić (to zależy od tego czy należą do przemieszczanego zakresu komórek czy też nie).

??? Co się dzieje z formułami podczas kopiowania ?
Odp: adresy komórek i zakresów źródłowych ulegają zmianie.

Adresy dzielimy na adresy względne i adresy bezwzględne (oznaczane znakiem $).
Przykłady adresów:

A1     - adres względny
$A$1 - adres bezwzględny (znaki $ można dodać szybko klawiszem F4)
$A1   - adres mieszany (kolumna bezwzględna, wiersz względny)
A$1   - adres mieszany (kolumna względna, wiersz bezwzględny)

Przykład 1 zmiany adresu względnego podczas kopiowania:

Dany jest arkusz:

	A	B	C
1	=A2+1
2	123
3		100

Jeśli skopiujemy komórkę A1 do B2 to otrzymamy:

	A	B	C
1	=A2+1
2	123	=B3+1
3		100

Przykład 2 zmiany adresu względnego podczas kopiowania:

Dany jest arkusz:

	A	B	C
1	=A2+$A$3
2	123
3	10	100

Jeśli skopiujemy komórkę A1 do B2 to otrzymamy:

	A	B	C
1	=A2+$A$3
2	123	=B3+$A$3
3	10	100

Uwaga: te same zasady obowiązują w adresach zakresów komórek !.

Są dwa sposoby kopiowania komórki/zakresu komórek:

• (komórka -> komórka)
  kopia zawiera tyle samo komórek co źródło;
  jako cel kopiowania można wskazać jedną komórkę
• (komórka -> zakres)
  kopia zawiera więcej komórek niż źródło;
  jako cel kopiowania trzeba wskazać zakres (a nie pojedynczą komórkę);
  adresy względne są modyfikowane jak przy kopiowaniu (komórka -> komórka)

Zadanie 47

Wykonaj poniższe czynności obserwując przy tym jak się zmieniają adresy w kopiowanych formułach:

1. skopiuj komórkę A4 do B4
2. skopiuj zakres A1:A4 do C1:C4 (jako cel kopiowania wystarczy wskazać C1)
3. przemieść komórkę A4 do D4
4. wpisz pierwotną zawartość A4 i przemieść zakres A2:A4 do E2:E4 (jako cel przemieszczania wystarczy wskaż tylko E2)

Zadanie 47a

Zadanie 47b

Arkusz powinien prezentować się tak:

Aby odpowiednio umiejscowić napis
    średnie miesięczne wydatki =
wpisz ten napis do komórki A2, następnie zaznacz komórki A2:D2 i użyj guzika ;
włącz też wyrównywanie do prawej strony.

Jak obliczyć "okres w miesiącach" ? odejmij od ostatniej daty pierwszą datę, otrzymasz okres w dniach, podziel przez 30 i otrzymasz "okres w miesiącach".

(Koniec wskazówek do zadania 47b).
 

Zadanie 48 (*)

Założenie: nie wiemy z góry ile pozycji będzie w tej tabeli - mimo arkusz powinien na bieżąco obliczać średnie miesięczne wydatki.

Wskazówki: użyteczne będą funkcje: 

ILE.NIEPUSTYCH(), 
ADR.POŚR()

a także formuły "obliczające" tekst (do łączenia [=konkatenacji] tekstu służy operator "&"):

=A1 & A2 & "abc"

powyższa formuła łączy tekst umieszczony w komórkach A1 i A2 oraz dodaje na koniec napis "abc".

Można także łączyć tekst i liczby:

="B5:B" & (A1+10)

w powyższym przykładzie tworzymy (dynamicznie) adres zakresu; jeśli komórka A1 zawiera 10 to nasza formuła daje adres "B5:B20".

Można zamienić adres "w postaci tekstowej" na prawdziwy adres przy pomocy funkcji ADR.POŚR():

=SUMA(ADR.POŚR("B5:B" & (A1+10)))

w powyższym przykładzie obliczamy sumę zakresu którego adres utworzono dynamicznie.
(Dodatkowa wskazówka: warto skomplikowane obliczenia rozbić na kilka komórek, tj pośrednie wyniki przechowywać w osobnych komórkach; np do komórki A2 wstawić formułę ="B5:B" & (A1+10)) i powyższą sumę obliczać przy pomocy =SUMA(A2))

(Koniec wskazówek do zadania 48).

Zadanie 49

Wskazówki i uwagi: Oczywiście obliczenia mają być zautomatyzowane jak to tylko jest możliwe.
Na początku przygotuj część arkusza dla miesiąca Styczeń, potem wykorzystaj możliwość kopiowania zakresu komórek, w ten sposób automatycznie dostaniemy odpowiednie formuły dla miesiąca Luty (wykorzystaj adresy względne !).